انتشار چنین آماری با در نظر گرفتن چند قلم کالای مد نظر مرکز آمار برای محاسبه نرخ تورم هر چند اصولی است اما چنانچه در این محاسبات، نرخ تورم شامل همه کالاهای اساسی پرمصرف و ضروری شود بیتردید میانگین نرخ تورم بالای ۸۰ درصد و چه بسا دربرخی اقلام به بیش از ۱۰۰ درصد نیز میرسد.
تورمی که مردم با افزایش روزانه قیمت همه کالاها و خدمات هر روز آن را در بازار لمس میکنند. آنگونه که هزینههای زندگی به قدری بالا رفته است که عموم جامعه توجهای به انتشار آمارنرخ تورم نمیکنند چرا که خودشان به درستی میدانند، وضعیت اقتصادی چگونه و اداره امور زندگی با این گرانیهای کمرشکن چه شکلی است.
وقتی ارزش پول ملی روز به روز کم و هزینههای زندگی هر روز افزایش مییابد، آنطور که حقوق بگیران فقط تا نیمه ماه میتوانند با حقوقی که میگیرند زندگی خود را بچرخانند و خیلیها مجبورند ۲ شغله تا پاسی از شب کار کنند اما بازهم برای تامین نیازهای ضروری لنگ میمانند، اعلام کاهش نرخ تورم برای آنها بیمعنی میشود.کارشناسان اقتصادی تاکید دارند؛ شفافیت دراعلام نرخ تورم هر چند شاید تبعات خود را به دنبال داشته باشد، اما ضروری است تا مردم به دولتها اعتماد کنند چرا که آنها میدانندارقام منتشره نرخ تورم با هزینههای که در زندگی دارند به هیچ وجه با هم همخوانی ندارد.
یک پژوهشگر و کارشناس مسائل اقتصادی درباره چگونگی واقعیات محاسبه نرخ تورم گفت: اینکه مرکز آمار اعلام میکند نرخ تورم کاهشی شده است و در مقابل مردم رشد قیمتها و هزینههای زندگی خود را نسبت به ماههای قبل میبینند، بنابراین اعلام چنین نرخ هایی فقط بازی با اعداد و داستان سازی است و خیلی نمیتواند به واقعیات نزدیک باشد چرا که افزایش سطح عمومی قیمتها بیانگر رشد نرخ تورم بوده و مردم هر روز آن را لمس میکنند. احسان سلطانی با بیان اینکه معمولا درمحاسبه نرخ تورم، بانک مرکزی آمار نسبتا دقیقتری را میتواند ارایه دهد، افزود: البته مرجع رسمی انتشار آمار این شاخص مهم اقتصادی هم اکنون مرکز آماراست، این مرکز نیز در محاسبات نرخ تورم طوری عمل میکند که رشد بالای تورم اعلام نشود بلکه با محاسبه چند قلم کالایی که کمترین رشد قیمتی را داشتهاند، نرخ تورم را تعیین و اعلام کند. اعلام رقم نرخ تورمی که با این شیوه میتواند درست باشد اما اگر مجموعه اقلام کالاهای که در سفره مردم و نیاز ضروری آنها است در محاسبات در نظر گرفته شود نرخ تورم به این شکل نیست که اعلام میشود، بلکه بسیار بالا است. مقامات دولتی و رسانههای همسو نیز زمانی که میبینند نرخ تورم بالاست، آمارهای مقطعی چنین شاخصی را اعلام میکنند که این آمارها نه فقط وجهه درستی ندارند، بلکه ناشفاف هستند. درحالی که کشور ترکیه به عنوان همسایه شمالغربی کشور در صورتی که نرخ تورم کشورش بالا برود به صورت شفاف آن را اعلام میکند، آنطور که اخیرا اعلام کرد؛ نرخ تورم در این کشور به بیش از ۸۵ درصد رسیده است اما در ایران با وجودی که نرخ تورم بالاست ولی مراجع آماری آن را حدود ۴۰ درصد اعلام میکنند.اصول محاسبه نرخ تورم این است که چنین شاخصی هر ماه منتشر و نرخ آن در مقایسه با ماه قبل حساب شود، این شیوه درستی است که برای تعیین نرخ تورم در تمام دنیا معمول بوده نه اینکه نرخ تورم ۱۲ ماه به ۱۲ ماه محاسبه و اعلام شود.
سلطانی با بیان اینکه تناقضاتی در تعیین نرخ تورم مشاهده میشود که به صراحت معلوم میکند نرخ تورم از سوی مراجع آماری واقعی اعلام نمیشود، ادامه داد: به طور مثال دولت در گزارشات خود رشد قیمت کالاها را اعلام میکند و مشخص میشود که چه کالاهایی طی یک ماه گران شدهاند اما در محاسبات تعیین نرخ تورم بعضا دیده میشود که نرخ تورم به جای افزایش، کاهشی شده است. وی تصریح کرد: در بحث اعلام نرخ اشتغال نیز مشاهد میشود که آمارها با واقعیات هم خوانی ندارند و باید درست شود علاوه بر این اکنون اعلام میشود سهم مسکن در تاثیرگذاری آن بر رشد نرخ تورم ۳۱ درصد است اما بررسیها نشان میدهد که به این شکل نیست، زیرا اگر خانوادهای بتواند یک واحد مسکونی ۸۰ متری را در مرکز شهر تهران اجاره کند بیتردید باید ماهانه حدود ۲۰میلیون تومان اجاره بها به صاحب ملک بپردازد در حالی که بیش از ۶۰ درصد مردم درآمد ماهانه ۱۰ میلیون تومانی دارند در چنین شرایطی مشخص میشود که هزینه مسکن در هزینه خانوار بسیار بالاست و کل درآمد ماهانه او را میبلعد اما در آمارها اثربخشی آن بر تورم را ۳۱ درصد اعلام میکنند.