نزدیک به ۲ سال از شروع طرح جامع فاضلاب اهواز میگذرد؛ ولی همچنان شاهد آبگرفتگی معابر هستیم، موضوعی که افکار عمومیخواستار روشن شدن ابعاد آن هستند.
از سالها پیش، شروع بارندگیها همواره مردم را دچار مشکلاتی همچون آبگرفتگی، پسزدگی فاضلاب و نظایر آن میکرد؛ موضوعی که برای حل آن ضمن یک نگاه ملی بودجه قابل توجهی نیز اختصاص یافت. در این رابطه علی حقیقی عضو هیات علمیدانشکده مهندسی عمران و معماری دانشگاه شهید چمران اظهار کرد: در اهواز با شهری روبرو هستیم که مسائل و مشکلاتی همچون مسطح بودن، سطح بالای آب زیر زمینی، جنس بد خاک، ساختار بد شهرسازی، تراکم جمعیت، قدیمیبودن بسیاری از مناطق و نظایر آن وجود دارد؛ واقعیتی که مردم شهر باید بدانند. وی افزود: هرکدام از این معضلات به تنهایی چالشی برای نوسازی زیرساخت یک شهر مانند فاضلاب که در عمق زمین کار میشود بوده که در اهواز همه آنها با هم وجود دارد. حقیقی ادامه داد: شهرسازی در اهواز طبق اصول ساخته نشده و در هر مکانی بدون توجه به شرایط ساختمان با تعداد طبقات دلخواه ساخته شده و در خیابانها مانع زدند و شیب درستی به آسفالت خیابانها داده نشده است. وی گفت: اهواز دارای بارندگیهای شدید در فواصل کوتاه است به طوری که شاید ۱۰ بار بارندگی در طول زمستان داشته باشیم و با آغاز فصل گرما فراموش میکنیم که در زمستان چه مشکلاتی داشتیم.
عضو هیات علمیدانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به هزینههای بالای پروژههای عمرانی و مشکلات مالی آبفا خوزستان در این زمینه، بیان کرد: مسئولان آبفا باید صادقانه به مردم بگویند در یک اَبر چالش هستیم و حل آنها نیازمند ابتکار، ایدههای بزرگ و سرمایه است که آبفا به لحاظ مالی توانایی ندارد. وی خاطرنشان کرد: شبکههای آب و فاضلاب در دنیا در ۲ نوع ترکیبی یا مجزا هستند. نوع ترکیبی وظیفه جمعآوری فاضلاب شهری و آبهای سطحی و بارندگی را دارد که سالها منسوخ شده؛ چراکه بهخاطر استانداردهای زیست محیطی در صورت بارندگی زیاد، روان آبها با فاضلاب ترکیب شده و باعث آلودگی محیط زیستی میشود. حقیقی گفت: در کشور ما شبکههای فاضلاب مجزا بوده که در این شبکه فاضلاب مجزا و سیستم دفع آبهای سطحی نیز مجزا طراحی شده است و لزوم اجرای آن پیش بردن هر ۲ سیستم بهصورت همزمان است. وی ادامه داد: تا زمانی که اهواز شبکه دفع آبهای سطحی مجزا و مدیریت آن را نداشته باشد بهترین شبکه فاضلاب جهان را هم برای اهواز بسازیم وضعیت به همینگونه است؛ چراکه در مواقع بارندگی، روانآبها بیش از ۱۰ برابر پیک فاضلاب بوده و خیلی سریع ظرفیت شبکه فاضلاب را اشباع میکند. عضو هیات علمیدانشگاه شهید چمران اهواز اضافه کرد: اشکالی در شبکه آبهای سطحی مدیریت وجود نداشته و با نوسازی شبکه فاضلاب با هر بارندگی روان آب و رسوبات آن وارد شبکه فاضلاب میشود به همین دلیل تابآوری بهترین شبکه فاضلاب و جدیدترین آن پایین میآید.
حقیقی با بیان اینکه مدیریت آبهای سطحی باید با تکنیکهای روز دنیا کار شود، افزود: اگر بودجه کلان نیز برای شبکه دفع آبهای سطحی تخصیص و اجرا شود باز هم اتفاق خاصی نمیافتد؛ چرا که خیابان بندی، ساخت و ساز و توسعه شهری به گونهای انجام شده که روان آبها گیج میشوند و به مسیر درست آن هدایت نمیشود. وی یکی از مشکلات اساسی را مشکل در مدیریت دفع آبهای سطحی دانست و ادامه داد: در خیابانها مانع زیاد باعث ماندن آب میشود و شیب عرضی و طولی نیز ندارند و این مسائلی است که باید با هم دیده شوند. عضو هیات علمیدانشگاه شهید چمران اهواز شبکه دفع آبهای سطحی را دارای هزینههای پنهان ولی انجام آن را با ارزش دانست و گفت: شرکت آبفا کار خود را انجام میدهد و شبکه دفع آبهای سطحی که از وظایف شهرداری است، مانند فاضلاب نیازمند یک دید کلان و در سطح ملی است هرچند که تلاشهایی شده و طراحیهایی انجام شده؛ ولی انجام آن نیازمند اراده ملی است. وی در پاسخ به سوالی در خصوص کیفیت ترمیم و نشست نوارهای حفاری شده توسط آبفا توضیح داد: شرکت آبفا پیمانکار و ناظر دارد و این اتفاقات نباید بیفتد. وقتی زمینی حفاری سپس لولهگذاری و خاکریزی انجام و فقط آن قسمت آسفالت میشود خطر نشست وجود دارد. حقیقی یادآور شد: در پروژههای عمرانی بعد از خاکریزی برای آسفالت خاک کوبیده شود که در سطح شهر مخصوصا عرضهای کم امکانپذیر نیست؛ لذا این حفاریها باید آب بخورد و به مرور نشست خود را انجام و بعد آسفالت باید شود. وی گفت: در برخی نقاط نیز بهخاطر ترمیم بدون کوبیدن خاک به دلیل نبود شرایط برای اجازه نشست طبیعی خاک و تراکم لازم باعث نشست زمین میشود. حقیقی تصریح کرد: اهواز دارای یک زهکش طبیعی در وسط شهر است که از پتانسیل بالایی برای دفع آبهای سطحی برخوردار است؛ ولی توجهی به آن نشده است.