حضرت آيت‌اله خامنه‌ای در این دیدار، هماهنگی و هم‌افزایی دستگاه‌های مختلف برای اجرای پر شکوه فریضه حج را قابل تقدیر دانستند و با تأکید بر اهمیت مسئله حج به‌عنوان یک حرکت سیاسی، اعتقادی و اجتماعی افزودند: البته بسیاری از کشورها از اهمیت و کارکردهای مهم حج غافلند ولی امام بزرگوار به ما آموختند که حج یک نقطه تحرک جدی و بین‌المللی است و منافع فراوانی از آن برای امت اسلامی مورد انتظار است.رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به تلاش‌های گوناگون قدرت‌های جهانی برای جلوگیری از شکل‌گیری امت واحده اسلامی، گفتند: امت اسلامی به معنای واقعی آن، یعنی یک واحد منسجم که با اراده و هدف مشترک اقدام کند، هنوز شکل نگرفته است و متأسفانه در مقابل دعوت دلسوزان و خیرخواهان به اتحاد اسلامی، تهمت‌زنی و تعارض و جنگ در کشورهای اسلامی رواج دارد. حضرت آيت‌اله خامنه‌ای با تأکید بر «حضور زائران ایرانی در نمازهای جماعت مسجدالحرام و مسجدالنبی»، «تلاوت کلام‌اله مجید توسط قاریان برجسته ایرانی در این مساجد» و «حضور فعال نخبگان مسلط به زبان‌های خارجی از ایران برای پاسخگویی به شبهات» گفتند: انعکاس مبانی سیاسی نظام جمهوری اسلامی و تبیین سخن نو آن برای دنیا یکی دیگر از کارهای مهم و لازم در حج است.رهبر انقلاب اسلامی منظور آمریکایی‌ها از این حرف را که ایران باید به یک کشور عادی تبدیل شود، دست کشیدن جمهوری اسلامی از سخن نو آن برای دنیا یعنی «تلفیق آراء مردمی با افکار اسلامی و مبانی دینی در تشکیل و اداره جامعه» دانستند و افزودند: الگوی مردمسالاری دینی برای دنیا ناشناخته است و در مقابل میلیون‌ها وسیله تبلیغاتی که امروز در حال فعالیت علیه جمهوری اسلامی است، می‌توان از فرصت حج برای تبیین این الگو و مسائلی مانند علت دشمنی آمریکا و منطق زیر بار زور نرفتن ملت ایران استفاده کرد.
ایشان مبانی تفکر اسلامی و تشریح مصادیق آن از جمله ایستادگی جمهوری اسلامی را برای دنیا جذاب خواندند و گفتند: علت عصبانیت آمریکایی‌ها از ملت ایران، جذابیت ناشی از تصویر ایستادگی یک نظام مستقل در مقابل یک قلدر سر گردنه است که باید از این جاذبه برای نشر و توسعه حقیقت اسلام و ملت ایران استفاده کرد. حضرت آيت‌اله خامنه‌ای همچنین خودسازی و تغییر بنیادین و اساسی افراد پس از بازگشت از حج را مهم دانستند و با تأکید بر مسئولان حج و تبلیغات دینی برای کار وبرنامه‌ریزی در این خصوص، مسئولان سازمان حج را به برخورد گرم، گیرا، مهربانانه و متواضعانه در مواجهه با زائران و مسائل آنان توصیه کردند.
چرا محمدجواد ظریف به داووس نرفت؟
ایران آماده خروج از NPT است
گروه سياسي: وزیر امور خارجه ایران با اشاره به تصمیم اخیر اروپایی‌ها در ارتباط با برجام، گفت: گام‌های کاهش تعهدات تمام شده اما اگر اروپایی‌ها به رفتار بلاوجه خود ادامه دهند یا پرونده ایران را به شورای امنیت بفرستند، موضوع خروج ایران از NPT مطرح می‌شود.
محمدجواد ظریف در توضیح برنامه وزارت امور خارجه در مقابله با تصمیم اخیر کشورهای اروپایی برجام مبنی بر پیگیری ساز و کار حل اختلاف، گفت: وزارت امور خارجه از مسیر حقوقی موضوع را دنبال می‌کند. جمهوری اسلامی ایران بحث روش حل اختلاف را به صورت رسمی اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ بعد از خروج آمریکا از برجام آغاز کرد. سه نامه در ۱۰ می سال ۲۰۱۸، ۲۶ اوت سال ۲۰۱۸ و نوامبر سال ۲۰۱۸ نیز به خانم موگرینی نوشته شد و در آن رسما اعلام شد که ایران روش حل و فصل اختلافات را شروع کرده است.
وزیر امور خارجه افزود: در نامه‌ای که در نوامبر ۲۰۱۸ به خانم موگرینی نوشته شد، تاکید کردیم که ایران مکانیزم حل و فصل اختلافات را شروع کرده و به پایان رساندیم لذا ناگزیریم که برنامه کاهش تعهدات برجام را اجرایی کنیم.جمهوری اسلامی ایران پس از نامه مذکور ۷ ماه به اتحادیه اروپا فرصت داد و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۸ (می سال ۲۰۱۹) کاهش تعهدات برجام را آغاز کرد که تقریبا دو ماه پس از آن، آثار عملی داشت.وی افزود: اظهارات اروپایی‌ها هیچ وجه قانونی ندارد لذا ما از بلاوجه بودن اقدام اروپایی‌ها استفاده می‌کنیم. اگر اروپایی‌ها اقدام دیگری انجام دهند طبق نامه رئیس‌جمهور در همان اردیبهشت ۱۳۹۷، موضوع خروج ایران از NPT مطرح می‌شود.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه ایران پنج گام در راستای کاهش تعهدات برجام برداشته است و قرار نیست گامی دیگری برای کاهش تعهدات بردارد، گفت: در صورتی که اروپایی‌ها به تعهدات خود برگردند ایران هم کاهش تعهدات را متوقف می‌کند اما اگر اروپایی‌ها به رویه خود بر اساس بازی‌های سیاسی ادامه دهند -زیرا هیچ محمل قانونی ندارد- ما امکانات متعددی داریم. در نامه رئیس جمهور آمده اگر این موضوع به شورای امنیت ارجاع شود، خروج ایران ازNPT مطرح خواهد بود اما پیش از آن برنامه‌های دیگر را می‌توان در دستورکار قرار داد.
برنامه ظریف را به هم زدند
یک روز قبل از برگزاری نشست اقتصادی داووس، وزارت خارجه ایران از عدم حضور رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در این نشست مهم جهانی خبر داد. امری که ممکن است به دلیل حضور رئیس جمهور آمریکا در این نشست باشد.
فعالیت‌های نشست داووس از روز سه شنبه ۲۱ ژانویه به مدت چهار روز آغاز می‌شود. تعداد زیادی از رهبران سیاسی و اقتصادی جهان، از جمله دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در این نشست حضور خواهند داشت.در پی ترور سردار قاسم سلیمانی در یک عملیات پهپادی ارتش آمریکا، مناسبات ایران و آمریکا به شدت تنش‌آلود شد. در نتیجه، حضور ترامپ در داووس موجب طرح ابهاماتی درباره حضور نماینده‌ای از ایران در این نشست شد. اما کمی پس از ترور فرمانده سپاه قدس، تقریبا دو هفته پیش، روزنامه سوئیسی «تاگس آنسایگه» به نقل از دست اندرکاران نشست دافوس اعلام کرد محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در این نشست حضور پیدا خواهد کرد. ظریف به این نشست به طور رسمی دعوت شده بود؛ اما حالا وزارت خارجه ایران می‌گوید سفر ظریف به داووس لغو شده است. سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، گفت: «قرار بود محمدجواد ظریف همین روز‌ها برای شرکت در نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس به سوئیس برود که به رغم دعوت رسمی و حضوری اولیه از ایشان، برنامه تنظیمی که برای ایشان داشتند و برنامه‌ای که توافق شده بود را به هم زدند و ترتیبات دیگری را در نظر گرفتند که این سفر متاسفانه انجام نمی‌شود.»
موسوی نگفته است که چه کسانی برنامه سفر ظریف به داووس را «به هم زدند»، اما ابراز تاسف وی نشان می‌دهد که مشارکت ظریف در داووس از سوی ایران لغو نشده است. بلکه، ظاهرا دست‌اندرکاران نشست داووس، اقدام به پس گرفتن دعوت خود گرفته اند. اینکه چرا مقامات داووس مشارکت ظریف را لغو کردند، هنوز معلوم نیست. اما این احتمال وجود دارد که سوئیس تحت فشار آمریکا از حضور ظریف جلوگیری کرده است.
آمریکایی‌ها از مشارکت ظریف در نشست‌های جهانی و خصوصا مصاحبه‌های وی با رسانه‌های بین المللی ناراضی هستند. آن‌ها تا حالا چند بار سعی کرده اند که تحرکات او را محدود کنند. از جمله اینکه در سفر‌های ظریف به نیویورک، در لحظات آخر ویزای بسیار محدودی برای وی صادر می‌کردند به طوری که ظریف در نیویورک فقط می‌توانست به چند ساختمان محدود که متعلق به ایران یا سازمان ملل هستند، تردد کند. در این اواخر، حتی همین ویزای محدود را هم به ظریف ندادند. وزیر خارجه ایران قرار بود در ژانویه به نیویورک سفر کند، اما آمریکا برای او ویزا صادر نکرد. افزون بر این، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، بار‌ها از رسانه‌های آمریکا به خاطر مصاحبه با ظریف انتقاد کرده است. او حتی یک بار خواستار حضور در صداوسیمای رسمی ایران شد.
دست اندرکاران نشست داووس در ابتدا سعی کردند که عدم مشارکت ظریف در داووس را به ابهام در خاورمیانه و تحولات داخلی ایران ربط دهند، اما به نظر می‌رسد هدف اصلی لغو مشارکت ظریف، جلوگیری از هرگونه تنش لفظی میان ایران و آمریکا در حضور ترامپ در داووس است. بورج برندی، رئیس مجمع جهانی اقتصاد، حدود یک هفته پیش، مدعی شد: «ما باید لغو {مشارکت} از جانب وزیر خارجه ایران ظریف، را در سیاق ابهام در خاورمیانه و آنچه در ایران در حال اتفاق افتادن است، بفهمیم.»اما همان زمان، خبرگزاری آسوشیتدپرس، در گزارشی نوشت لغو مشارکت ظریف، دیدار تصادفی محتمل میان مقامات ایران و مقامات بلندپایه آمریکا از جمله ترامپ را دفع می‌کند. علاوه بر ترامپ، هئیت آمریکایی در داووس شامل شخصیت‌هایی مانند استیون منوشین، وزیر خزانه داری آمریکا، رابرت لایت هایزر، نماینده تجاری آمریکا، ایوانکا دختر ترامپ و شوهرش جارد کوشنر می‌شود.در سال ۲۰۱۸ اتفاق مشابهی رخ داد. در این سال، نیز همزمان با حضور ترامپ در نشست داووس، گزارش‌هایی درباره لغو مشارکت ظریف در این نشست منتشر شد و در نهایت ظریف در نشست داووس شرکت نکرد.نشست امسال مجمع جهانی اقتصاد، در شرایطی برگزار می‌شود که تنش‌ها میان ایران از یک طرف و اروپا و آمریکا از طرف دیگر به نحو کم سابقه‌ای بیشتر شده است. در پی ترور سردار سلیمانی، ایران دو پایگاه نظامی آمریکا در عراق را هدف حملات موشکی قرار داد.
اروپا نیز در اقدامی که بر شدت تنش‌ها افزود، با فعال سازی مکانیسم حل اختلاف در برجام، قدم در مسیر عبور از این توافق نهاد. اروپایی‌ها بعد از فعال سازی مکانیسم مزبور، خواستار امضای توافق جدید شدند. امری که از سوی ایران رد شد. بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، اخیرا پیشنهاد کرده که ایران توافق جدیدی تحت عنوان «توافق ترامپ» امضا کند. فرانسه نیز با ادبیات دیپلماتیک توافق جدیدی پیشنهاد کرده که شامل برنامه موشکی، نفوذ منطقه‌ای ایران و آینده برجام می‌شود. سران بریتانیا و فرانسه در نشست اخیر برلین درباره لیبی، بار دیگر بر لزوم تعریف یک چارچوب بلندمدت برای برنامه هسته‌ای ایران تاکید کردند.
اروپایی‌ها در مورد برجام به ایران خیانت کردند
به نظر می‌رسد اروپایی‌ها در حال کمک به دونالد ترامپ رئيس‌جمهوری آمريكا هستند تا به آرزوی خود برسد و برجام نابود شود.اروپا به جای حفظ برجام، مکانیسم نامناسب ماشه را آغاز کرده است. این نشانه‌ای از دیپلماسی ریاکارانه و فاقد صمیمیت اروپایی‌ها است. این در حالی است که اعلام موضع عدم پایبندی ایران به بخش مهم مفاد برجام، واکنش آن کشور به خروج آمريكا از برجام با فرمان ترامپ و وضع دوباره تحریم‌های آمريكا علیه آن کشور بوده است.اروپایی‌ها اما با آغاز مکانیسم ماشه در تلاش هستند با فشار بر ایران آن کشور را وادار به آمدن پای میز مذاکره کنند. این، اما پوششی دیپلماتیک بر روی شکست اروپایی‌ها در اجرای مفاد برجام است. نتیجه این مکانیسم چیزی جز اعمال دوباره تحریم‌های اقتصادی شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران نیست. آمريكا در مه ۲۰۱۸ میلادی با طرح بهانه لزوم تمدید مدت زمان برجام برای جلوگیری از دستیابی ایران به بمب اتمی از توافق هسته‌ای خارج شد.
شرکت‌های اروپایی که تمایل به کار با ایران را داشتند نیز از ترس نقض مفاد تحریم ثانویه آمريكا و تحمل مجازات ناشی از آن از معامله با تهران خودداری ورزیدند. ایران پس از خروج آمريكا از برجام مهلتی شش ماهه به سایر امضا کنندگان توافق هسته‌ای داد تا تاثیرات تحریم‌های آمريكا بر ایران را خنثی کنند.ایران از اروپایی‌ها خواسته تا در برابر تحریم آمريكا مقاومت کنند اما اروپایی‌ها به طور مداوم در این امر شکست خورده‌اند. این موضوع سبب عقب‌نشینی تدریجی ایران از برجام شده است. این اروپا بوده که از ترس آمريكا در اجرای تعهدات خود طبق برجام ناکام بوده و نتوانسته مزایای اقتصادی را به ایران ارائه دهد. این دیدگاه واقع‌بینانه‌ای نیست که انتظار تغییر موضع از سوی ایران را داشته باشیم. روسیه و چین نیز به مفاد برجام پایبند بوده‌اند. با آغاز مکانیسم ماشه اروپایی‌ها روندی را آغاز کرده‌اند که تنها یک نتیجه خواهد داشت؛ پایان برجام. اروپایی‌ها در فضایی تنفس می‌کنند که هوای آن با اتهامات آمريكا پر شده است، اتهام تلاش ایران برای دستیابی به بمب اتمی.